Expectations from Budget 2022: આ અઠવાડિયે મંગળવારે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ (FM Nirmala Sitharaman)લોકસભામાં બજેટ રજુ કરી રહ્યા છે. આ નિર્મલા સીતારમણનુ ચોથુ બજેટ હશે. દેશમાં કોરોના મહામારીનો પ્રકોપ શરૂ થયા પછી આ બીજુ બજેટ છે. આ બજેટ એવા સમયે આવી રહ્યુ છે જ્યારે દેશ મહામારીની ત્રીજી લહેરનો સામનો કરી રહ્યો છે. આ કારણે સામાન્યથી લઈને દરેકને આ બજેટ પાસેથી ઘણી આશાઓ છે. વધતી મોંધવારી (Inflation), એગ્રી સેક્ટર (Agri Sector) અને ખેડૂતોની પરેશાનીઓ, આત્મનિર્ભર ભારત (Aatmanirbhar Bharat), વધતા ખતરા વચ્ચે ડિફેંસ પર ધ્યાન, ટેક્સ નિયમો અને ડિડ્ક્શન (Tax Deduction)ને લઈને ફેરફાર વગેરે મહત્વના મુદ્દા છે. જેના ઉપર આ બજેટમાં ખાસ ફોકસ રહેવાની આશા છે.
મોંઘવારીઃ મોદી સરકારનો પ્રથમ કાર્યકાળ મોંઘવારીની દૃષ્ટિએ સારો રહ્યો. જો કે, આ બીજી ટર્મમાં, છેલ્લા 1-2 વર્ષથી વસ્તુઓ સારી રીતે ચાલી ન હતી મોંઘવારીએ ફરી લોકોને ડરાવવાનું શરૂ કર્યું. તાજેતરમાં જાહેર કરાયેલા સરકારી ડેટા અનુસાર ડિસેમ્બરમાં છૂટક ફુગાવાનો દર 5.59 ટકા રહ્યો હતો, જે છેલ્લા 6 મહિનામાં સૌથી વધુ છે.. ડિસેમ્બરમાં જથ્થાબંધ ફુગાવાનો દર 13.56 ટકા રહ્યો હતો. આ વધેલી મોંઘવારીએ લોકોની હાલત કફોડી બનાવી દીધી છે. આરબીઆઈએ તાજેતરમાં જ કહ્યુ હતુ કે કે વધતી મોંઘવારીને કારણે લોકોની બચત અડધાથી પણ ઓછી થઈ ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં દરેકને આશા છે કે સરકાર બજેટમાં મોંઘવારી કાબૂમાં લેવા માટે પગલાં લેશે. સરકાર માટે આ એક મોટો પડકાર પણ છે કારણ કે અર્થશાસ્ત્રીઓ અને વિશ્લેષકો હાલમાં ફુગાવાને રોગચાળા કરતાં પણ મોટો ખતરો માની રહ્યા છે.
ખેતી : મોદી સરકારે શરૂઆતથી જ ખેતી ક્ષેત્ર પર વિશેષ ધ્યાન આપ્યું છે. જ્યારે નરેન્દ્ર મોદી પહેલીવાર પ્રધાનમંત્રી બન્યા ત્યારે તેમની સરકારે ખેડૂતોની આવક બમણી કરવાનું વચન આપ્યું હતું. આ સંદર્ભે, 13 એપ્રિલ 2016 ના રોજ ખેડૂત આવક સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી. સરકારે માર્ચ 2022 સુધીમાં ખેડૂતોની આવક બમણી કરવાનો લક્ષ્યાંક મુક્યો હતો. હવે માત્ર બે મહિનામાં આ સમય પૂર્ણ થશે, પરંતુ લક્ષ્યાંક મુજબ ખેડૂતોની સ્થિતિમાં સુધારો થયો નથી. NSSOના એક અહેવાલ મુજબ હાલમાં ખેડૂતોની સરેરાશ
આવક રૂ. 10,218 છે... અને આમાં ખેતીમાંથી માત્ર રૂ. 3,798ની કમાણી થઇ રહી છે. 10 વર્ષ પહેલા ખેડૂતો તેમની આવકના 50 ટકા ખેતીમાંથી મેળવતા હતા. બજેટમાં
સુધારાત્મક પગલાં લઈ શકાય. એવો અંદાજ છે કે કૃષિ ક્ષેત્રને વેગ આપવા માટે સરકાર 2022-23ના બજેટમાં કૃષિ ધિરાણનો લક્ષ્યાંક વધારીને 18 લાખ કરોડ રૂપિયા કરશે.
આત્મનિર્ભર ભારત: નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે ગયા વર્ષે 2021-22નું બજેટ રજૂ કરતી વખતે કહ્યું હતું કે આ આત્મનિર્ભર ભારત માટે છે. ત્યારબાદ આપણે તાજેતરમાં
જોયું કે કેવી રીતે ચિપ શોર્ટ્સે ઓટો સહિત ઘણા ક્ષેત્રોને નુકસાન પહોંચાડ્યું. આનું કારણ એ છે કે આપણે ચિપ્સની બાબતમાં આત્મનિર્ભર નથી. ભારત પોતાની મોટાભાગની જરૂરિયાતનો સેમિકન્ડક્ટર સામાન આયાત કરે છે. એપ્રિલ-નવેમ્બર 2021 દરમિયાન ચીનમાંથી આયાતમાં 52 ટકાનો વધારો થયો છે. આવી સ્થિતિમાં સરકાર ચોક્કસ આત્મનિર્ભર ભારતના વિઝનને જમીન પર ઉતારવા માટે આ બજેટમાં કેટલીક મોટી જાહેરાતો કરી શકે છે. મહત્વના ક્ષેત્રોને સરકાર તરફથી પ્રોડક્શન લિંક ઈંસેંટિવ લાભ મળી શકે છે.
ડિફિનેસ - મોદી સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન સંરક્ષણ પરનો ખર્ચ સતત વધ્યો છે. 2014માં ભારતનું સંરક્ષણ બજેટ 2.29 લાખ કરોડ રૂપિયા હતું. ગયા વર્ષે રજૂ કરાયેલા બજેટમાં સંરક્ષણ. આ માટે 4.78 લાખ કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી. આ રીતે, મોદી સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન, ભારતનું સંરક્ષણ બજેટ બમણાથી વધુ થઈ ગયું છે. ચીન સાથેની સરહદ પર વધી રહેલા તણાવને જોતા ભારતે સંરક્ષણની દ્રષ્ટિએ પોતાની સ્થિતિ સુધારવાની જરૂર છે. આ માટે હથિયારોની આયાત ઘટાડવાની અને દેશમાં વિકાસ પર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. માનવામાં આવી રહ્યું છે કે આ બજેટમાં પહેલીવાર સંરક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 5 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુ ફાળવવામાં આવી શકે છે.
ટેક્સ: ટેક્સ એ કોઈપણ બજેટ સાથે સંબંધિત સૌથી જરૂરી ટોપિક છે. મોદી સરકારના કાર્યકાળમાં આવકવેરાનુ નવુ માળખુ સામે આવ્યુ છે. તેવી જ રીતે પરોક્ષ કરમાં GST લાવીને મોટો ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે. આ બજેટમાં, લોકો અપેક્ષા રાખી રહ્યા છે કે 80C હેઠળ મળનારી ટેક્સ છૂટની મર્યાદા વધારવામાં આવે. કોરોના રોગચાળો જેના કારણે લોકોની આવક પર અસર પડી છે અને વર્કિંગ કલ્ચર ઝડપથી બદલાયું છે. ઘણા ક્ષેત્રોમાં લોકો 2 વર્ષથી ઘરેથી કામ કરી રહ્યા છે. તો બજેટમાં કર્મચારીઓને ભેટ મળવાની અપેક્ષા વધી છે.
