Navratri 2024: હિન્દુ ધર્મમાં નવરાત્રિના તહેવારનું ખૂબ મહત્વ છે. નવરાત્રિનો તહેવાર નવ દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે જે સંપૂર્ણપણે દેવી દુર્ગા દેવીને સમર્પિત છે. આ વર્ષે શારદીય નવરાત્રિ 3 ઓક્ટોબરથી શરૂ થઈ છે અને તે 11 ઓક્ટોબરે સમાપ્ત થશેઆવી સ્થિતિમાં કેટલાક લોકોના મનમાં આ સવાલ ઉઠે છે કે નવરાત્રિની શરૂઆત ક્યારે અને કેવી રીતે થઈ? આ સંદર્ભમાં નવરાત્રિ સંબંધિત ઘણી પૌરાણિક કથાઓ પ્રચલિત છે. હિંદુ ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, આવો જાણીએ નવરાત્રી સાથે જોડાયેલી બે મુખ્ય કથાઓ વિશે.
મા દુર્ગા અને મહિષાસુર રાક્ષસ વચ્ચે યુદ્ધ
પ્રથમ માન્યતા અનુસાર, મહિષાસુર નામનો એક રાક્ષસ હતો જેને ભગવાન બ્રહ્મા તરફથી વરદાન મળ્યું હતું કે પૃથ્વી પર રહેતા કોઈપણ દેવ, દાનવ અથવા કોઈપણ પ્રાણી તેને મારી શકે નહીં. વરદાન મળવાથી મહિષાસુરે સમગ્ર બ્રહ્માંડમાં તબાહી મચાવી દીધી. બ્રહ્માંડના ઉદ્ધાર અને મહિષાસુરના વિનાશ માટે માતા દુર્ગા દેવીએ જન્મ લેવો પડ્યો હતો. અશ્વિન મહિનાના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા તિથિથી નવમી તિથિ સુધી મા દુર્ગા દેવી અને રાક્ષસ મહિષાસુર વચ્ચે નવ દિવસ સુધી ભયંકર યુદ્ધ ચાલ્યું અને દસમા દિવસે એટલે કે અશ્વિન મહિનાના દસમા દિવસે મા દુર્ગા દેવીએ મહિષાસુરનો વધ કર્યો અને સમગ્ર સૃષ્ટિને રાક્ષસના ક્રોધથી મુક્ત. મહિષાસુર રાક્ષસનો વધ કર્યા પછી, માતા દુર્ગા દેવી મહિષાસુર મર્દિની નામથી ઓળખાયા અને શારદીય નવરાત્રીનો તહેવાર અશ્વિન મહિનાના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા તિથિથી નવમી તિથિ સુધી ઉજવવામાં આવ્યો.
ભગવાન રામ અને રાવણ વચ્ચેના યુદ્ધ સાથે જોડાયેલી નવરાત્રીની માન્યતા
એક અન્ય માન્યતા અનુસાર, જે દિવસે માતા દુર્ગા દેવીએ મહિષાસુર રાક્ષસનો વધ કર્યો હતો તે જ દિવસે ભગવાન રામે ત્રેતાયુગમાં રાવણનો પણ વધ કર્યો હતો. ભગવાન રામે રાવણ સામે યુદ્ધ જીતવા માટે આદિ શક્તિ મા દુર્ગા દેવીની પૂજા કરી હતી. શ્રી રામે સંપૂર્ણ નવ દિવસ સુધી રામેશ્વરમમાં માતાની પૂજા કરી. દેવી માતા શ્રી રામની પૂજાથી પ્રસન્ન થયા અને તેમણે ભગવાન રામને રાવણ સાથે યુદ્ધ જીતવા માટે આશીર્વાદ આપ્યા. દેવી માતાનું વરદાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી, ભગવાન રામ અને રાવણ વચ્ચે યુદ્ધ થયું જેમાં ભગવાન રામે રાવણનો વધ કર્યો. તે દિવસે અશ્વિન માસના શુક્લ પક્ષની દશમી તિથિ હતી. ભગવાન રામના વિજયના દિવસને દશેરાના તહેવાર તરીકે ઉજવવાનું શરૂ થયું, જેને વિજયાદશમી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
