- તેમણે જીવનભર કોંગ્રેસ વિરોધી રાજનીતિ ચલાવી
- કર્પૂરી ઠાકુર 1970 અને 1977માં મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા.
બિહારના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી કર્પૂરી ઠાકુરને દેશનું સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન ભારત રત્ન આપવામાં આવશે. કર્પૂરી ઠાકુરને સ્વતંત્રતા સેનાની, શિક્ષક અને રાજકારણી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેઓ બિહારના બીજા નાયબ મુખ્યમંત્રી અને બે વખત મુખ્યમંત્રી હતા. તેમની લોકપ્રિયતાને કારણે તેમને પબ્લિક હીરો કહેવામાં આવે છે.
આવો જાણીએ કર્પૂરી ઠાકુર વિશે...
કર્પૂરી ઠાકુર કોણ હતા?
કર્પૂરી ઠાકુરને બિહારના રાજકારણમાં સામાજિક ન્યાયની જ્યોત પ્રજ્વલિત કરનાર નેતા માનવામાં આવે છે. કર્પૂરી ઠાકુરનો જન્મ એક સામાન્ય વાળંદ પરિવારમાં થયો હતો. એવું કહેવાય છે કે તેમણે જીવનભર કોંગ્રેસ વિરોધી રાજનીતિ ચલાવી અને પોતાનું રાજકીય સ્થાન હાંસલ કર્યું. ઈમરજન્સી દરમિયાન પણ તમામ પ્રયાસો છતાં ઈન્દિરા ગાંધી તેમની ધરપકડ કરી શક્યા ન હતા.
કર્પૂરી ઠાકુર 1970 અને 1977માં મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા.
કર્પૂરી ઠાકુર 1970માં પ્રથમ વખત રાજ્યના મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા. 22 ડિસેમ્બર 1970 ના રોજ, તેમણે પ્રથમ વખત રાજ્યની કમાન સંભાળી. તેમનો પ્રથમ કાર્યકાળ માત્ર 163 દિવસ ચાલ્યો હતો. 1977ની જનતા લહેરમાં જનતા પાર્ટીને જોરદાર જીત મળી ત્યારે પણ કર્પૂરી ઠાકુર બીજી વખત બિહારના મુખ્યમંત્રી બન્યા. તેઓ પોતાનો કાર્યકાળ પણ પૂરો કરી શક્યા નથી. ત્યારબાદ પણ તેમના બે વર્ષથી ઓછા કાર્યકાળ દરમિયાન તેમણે સમાજના દલિત લોકોના હિત માટે કામ કર્યું હતું.
બિહારમાં મેટ્રિક સુધી શિક્ષણ મફત કર્યું. સાથે જ રાજ્યના તમામ વિભાગોમાં હિન્દીમાં કામ કરવું ફરજિયાત કરવામાં આવ્યું હતું. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન તેમણે ગરીબો, પછાત અને અત્યંત પછાત લોકોના પક્ષમાં એવા ઘણા કામો કર્યા, જેનાથી બિહારની રાજનીતિમાં આમૂલ પરિવર્તન આવ્યું. આ પછી, કર્પૂરી ઠાકુરની રાજકીય તાકતમાં જબરદસ્ત વધારો થયો અને તેઓ બિહારની રાજનીતિમાં સમાજવાદનો મોટો ચહેરો બની ગયા.
કર્પૂરી ઠાકુરના શિષ્યો છે લાલુ-નીતીશ
બિહારમાં સમાજવાદની રાજનીતિ કરી રહેલા લાલુ પ્રસાદ યાદવ અને નીતિશ કુમાર કર્પૂરી ઠાકુરના શિષ્યો છે. જનતા પાર્ટીના જમાનામાં લાલુ અને નીતીશે કર્પૂરી ઠાકુરની આંગળી પકડીને રાજકારણની રણનીતિ શીખી હતી. આવી સ્થિતિમાં બિહારમાં લાલુ યાદવ સત્તા પર આવ્યા ત્યારે તેમણે કર્પૂરી ઠાકુરના કામને આગળ વધાર્યું. સાથે જ નીતિશ કુમારે અત્યંત પછાત સમુદાયના માટે ઘણા કામ કર્યા.
બિહારના રાજકારણમાં મહત્વના છે કર્પૂરી ઠાકુર
ચૂંટણી વિશ્લેષકોના મતે બિહારના રાજકારણમાં કર્પૂરી ઠાકુરને અવગણી શકાય નહીં. કર્પૂરી ઠાકુરનું 1988માં અવસાન થયું, પરંતુ આટલા વર્ષો પછી પણ તેઓ બિહારના પછાત અને અત્યંત પછાત મતદારોમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. ઉલ્લેખનીય છે કે બિહારમાં પછાત અને અત્યંત પછાત લોકોની વસ્તી લગભગ 52 ટકા છે. આવી સ્થિતિમાં તમામ રાજકીય પક્ષો પ્રભાવ મેળવવાના હેતુથી કર્પૂરી ઠાકુરનું નામ લેતા રહે છે. આ જ કારણ છે કે 2020માં કોંગ્રેસે પોતાના ઘોષણાપત્રમાં 'કર્પૂરી ઠાકુર સુવિધા કેન્દ્ર' ખોલવાની જાહેરાત કરી હતી.
