રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન ગુરુવારે બે દિવસની રાજકીય મુલાકાત માટે ભારત આવી રહ્યા છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આજે તેમના માટે હાઈ ડિનર નું આયોજન કર્યું છે. અમેરિકા અને યુરોપ પીએમ મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ પુતિન વચ્ચેની આ ગાઢ મિત્રતા પર શંકા કરી રહ્યા છે. પુતિનની મુલાકાત એવા સમયે થઈ રહી છે જ્યારે ભારતના અમેરિકા સાથેના સંબંધો અત્યાર સુધીના સૌથી નીચલા સ્તરે પહોંચી ગયા છે. તેથી, પુતિનની મુલાકાતને ભારત અને રશિયા વચ્ચે વ્યૂહાત્મક અને આર્થિક ભાગીદારીને મજબૂત બનાવવા તરફ એક મોટા પગલા તરીકે જોવામાં આવી રહી છે.
પશ્ચિમી દેશોની પુતિનની મુલાકાત પર નિકટથી નજર
ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, પુતિન 4-5 ડિસેમ્બરના રોજ 23મા ભારત-રશિયા વાર્ષિક શિખર સંમેલનમાં ભાગ લેશે. તેઓ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે વ્યાપક દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો કરશે. પશ્ચિમી દેશો પુતિનની મુલાકાત પર નજીકથી નજર રાખી રહ્યા છે. યુક્રેન યુદ્ધને લઈને અમેરિકાએ રશિયા અને ભારત પર અનેક પ્રતિબંધો લાદ્યા છે. તેમ છતાં, પુતિનની ભારત મુલાકાત અને ભારત દ્વારા રશિયા પાસેથી તેલની ખરીદી ચાલુ રાખવી એ બંને દેશો વચ્ચેની મજબૂત મિત્રતાનું એક મહત્વપૂર્ણ ઉદાહરણ છે.
પુતિન દિલ્હીમાં કેટલા વાગ્યે પહોંચશે?
રાષ્ટ્રપતિ પુતિનનું વિમાન ગુરુવારે સાંજે 4:30 વાગ્યે નવી દિલ્હીમાં ઉતરશે. તેના તરત જ, વડા પ્રધાન મોદી લોક કલ્યાણ માર્ગ પરના તેમના નિવાસસ્થાને તેમના સન્માનમાં એક ખાનગી રાત્રિભોજનનું આયોજન કરશે. પુતિને અગાઉ જુલાઈ 2024માં મોસ્કોની મુલાકાત દરમિયાન પીએમ મોદી માટે સમાન ઉચ્ચ સ્તરીય રાત્રિભોજનનું આયોજન કર્યું હતું. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે પુતિનનું શુક્રવારે સવારે રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં ઔપચારિક સ્વાગત કરવામાં આવશે, ત્યારબાદ પુતિન મહાત્મા ગાંધીને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે રાજઘાટ જશે.
પુતિન અને મોદી રશિયા ટુડેની ઈન્ડિયા ચેનલનું કરશે ઉદ્ઘાટન
પુતિન અને મોદી શુક્રવારે સવારે 11 વાગ્યે હૈદરાબાદ હાઉસ ખાતે દ્વિપક્ષીય શિખર સંમેલન કરશે. સંરક્ષણ સહયોગ, બાહ્ય દબાણથી દ્વિપક્ષીય વેપારનું રક્ષણ અને નાના મોડ્યુલર પરમાણુ રિએક્ટરમાં સહયોગ મુખ્ય એજન્ડા મુદ્દાઓ હશે. શિખર સંમેલન પછી, બંને નેતાઓ ભારત મંડપમ ખાતે વ્યાપારી નેતાઓ સાથે મુલાકાત કરશે. ત્યારબાદ રાષ્ટ્રપતિ પુતિન રશિયા ટુડેની ઈન્ડિયા ચેનલનું ઉદ્ઘાટન કરશે, જેના માટે રશિયન સરકારે 100 સભ્યોનો બ્યુરો સ્થાપિત કર્યો છે. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ સાંજે 7 વાગ્યે તેમના માનમાં રાજ્ય ભોજન સમારંભનું આયોજન કરશે. લગભગ 28-30 કલાકની મુલાકાત પછી, પુતિન શુક્રવારે રાત્રે 9:30 વાગ્યે મોસ્કો પરત ફરશે.
પુતિન અને મોદી વચ્ચેની બેઠકનો મુખ્ય એજન્ડા
પુતિન અને મોદી વચ્ચેની બેઠકનો મુખ્ય એજન્ડા સંરક્ષણ, ઊર્જા અને વેપાર ખાધ હશે. સમિટમાં, ભારત રશિયન ક્રૂડ તેલની મોટી ખરીદીને કારણે વધતી જતી વેપાર ખાધ (ભારતની નિકાસ $65 બિલિયન, આયાત $5 બિલિયન) પર ચિંતા વ્યક્ત કરશે. ક્રેમલિનના પ્રવક્તા દિમિત્રી પેસ્કોવે મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે પશ્ચિમી પ્રતિબંધોને કારણે તેલ પુરવઠામાં કામચલાઉ ઘટાડો થઈ શકે છે, પરંતુ રશિયા તેને વધારવા માટે પગલાં લઈ રહ્યું છે. ચર્ચામાં યુએસ પ્રતિબંધોની અસર, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, કૃષિ, ખાદ્ય ઉત્પાદનો અને ગ્રાહક માલની ભારતીય નિકાસમાં વધારો અને ખાતર ક્ષેત્રમાં સહયોગ (રશિયા વાર્ષિક 3-4 મિલિયન ટન સપ્લાય કરે છે)નો સમાવેશ થાય છે.
યુક્રેન સંઘર્ષને સમાપ્ત કરવા પર ચર્ચા
પુતિન મોદીને યુક્રેન સંઘર્ષને સમાપ્ત કરવાના યુએસ પ્રયાસો વિશે માહિતી આપશે. ભારત સ્પષ્ટ છે કે શાંતિ ફક્ત વાતચીત અને રાજદ્વારી દ્વારા જ શક્ય છે. ભારતીય કામદારોની રશિયામાં અવરજવરને સરળ બનાવવા અને સંરક્ષણ સહયોગને વિસ્તૃત કરવા સહિત અનેક કરારો પર હસ્તાક્ષર થવાની અપેક્ષા છે. યુરેશિયન ઇકોનોમિક યુનિયન (EAEU) સાથે મુક્ત વેપાર કરાર (FTA) ના વહેલા અંતિમ સ્વરૂપ પર પણ ચર્ચા થશે, જેનો ઉદ્દેશ્ય 2030 સુધીમાં દ્વિપક્ષીય વેપારને $100 બિલિયન સુધી વધારવાનો છે. આ પહેલા, ગુરુવારે સંરક્ષણ પ્રધાનોની બેઠક યોજાશે. S-400 અને Su-57 પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. મુલાકાત પહેલાં, સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહ અને આન્દ્રે બેલોસોવ ગુરુવારે વાતચીત કરશે. એજન્ડામાં S-400 મિસાઇલો (ઓપરેશન સિંદૂરમાં અસરકારક સાબિત), સુખોઈ-30 અપગ્રેડ, Su-57 ફાઇટર એરક્રાફ્ટનો પુરવઠો અને લશ્કરી સાધનોની વહેલી ડિલિવરીનો સમાવેશ થશે.
