બલુચિસ્તાનમાં પાકિસ્તાની સેનાને સતત ભારે નુકસાનનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. બલોચ લિબરેશન આર્મી (BLA) ના લડવૈયાઓ એક પછી એક ઘાતક હુમલાઓ કરી રહ્યા છે. તાજેતરમાં BLA એ એક પાકિસ્તાની પેસેન્જર ટ્રેનનું હાઇજેક કર્યું હતું અને દાવો કર્યો હતો કે તેમણે 214 પાકિસ્તાની સૈન્ય કર્મચારીઓને મારી નાખ્યા.
જોકે, પાકિસ્તાની સેનાએ આ દાવાને નકારી કાઢ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે ફક્ત 28 સૈનિકો માર્યા ગયા હતા અને 33 બલૂચ સૈનિકો માર્યા ગયા હતા. પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે પાકિસ્તાનની સેના આટલી લાચાર કેમ સાબિત થઈ રહી છે? નિષ્ણાતો માને છે કે આનું એક મોટું કારણ ચીન પાસેથી મળેલા હથિયાર હોઈ શકે છે.
પાકિસ્તાનની ચીન પર વધતી જતી નિર્ભરતા
સ્ટોકહોમ ઇન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (SIPRI) અનુસાર, 2019 થી 2024 ની વચ્ચે, પાકિસ્તાને તેના 81% શસ્ત્રો ચીન પાસેથી ખરીદ્યા. પાછલા વર્ષોમાં, આ આંકડો 74% હતો, જેનો અર્થ એ થયો કે પાકિસ્તાનની ચીન પર નિર્ભરતા સતત વધી રહી છે. આ વધતી જતી લશ્કરી ભાગીદારીએ એક રીતે ઇસ્લામાબાદની સંરક્ષણ ક્ષમતાઓને મજબૂત બનાવી છે, પરંતુ તેનાથી ઘણા ગંભીર જોખમો પણ ઉભા થયા છે.
ચીની શસ્ત્રો કેમ હાનિકારક છે?
પાકિસ્તાન લાંબા સમયથી તેની સંરક્ષણ જરૂરિયાતો માટે બાહ્ય દેશો પર નિર્ભર રહ્યું છે. ચીન સાથે વર્ષોથી સહયોગ હોવા છતાં, પાકિસ્તાનની સ્થાનિક શસ્ત્રો-ઉત્પાદન ક્ષમતા અત્યંત મર્યાદિત છે. ઉદાહરણ તરીકે, JF-17 ફાઇટર જેટ, જેને પાકિસ્તાન-ચીન સંરક્ષણ ભાગીદારીનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે, તે પણ મોટાભાગે ચીની ભાગોથી બનેલું છે.
તેવી જ રીતે, પાકિસ્તાનની નૌકાદળ અને મિસાઇલ સિસ્ટમ પણ ચીની ટેકનોલોજી પર આધાર રાખે છે. ચીન પાસેથી, પાકિસ્તાને લાંબા અંતરના રિકોનિસન્સ ડ્રોન, ટાઇપ 054A ગાઇડેડ-મિસાઇલ ફ્રિગેટ્સ અને 600 થી વધુ VT-4 યુદ્ધ ટેન્ક ખરીદ્યા છે. પરંતુ ચીની શસ્ત્રોની ગુણવત્તા અને વિશ્વસનીયતા અંગે વારંવાર પ્રશ્નો ઉભા થયા છે. યુદ્ધ દરમિયાન, જ્યારે શસ્ત્રોનું પ્રદર્શન મહત્વનું હોય છે, ત્યારે પાકિસ્તાની સેનાની સ્થિતિ નબળી પડી રહી છે.
BLA ના લડવૈયાઓ કેટલા મજબૂત છે?
બીજી તરફ, પાકિસ્તાનનો દાવો છે કે બલૂચ લિબરેશન આર્મી (BLA) ના લડવૈયાઓ પાસે અત્યાધુનિક અમેરિકન શસ્ત્રો છે. આમાં M3 ટેન્ક-બસ્ટિંગ ગ્રેનેડ, M16 મશીનગન, M4 એસોલ્ટ રાઇફલ, નાઇટ-વિઝન ગોગલ્સ અને લશ્કરી સંદેશાવ્યવહાર સાધનો જેવા અદ્યતન શસ્ત્રોનો સમાવેશ થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, જ્યારે પાકિસ્તાની સેના ચીની શસ્ત્રો પર આધાર રાખીને લડી રહી છે અને બલૂચ લડવૈયાઓ આધુનિક યુએસ-નિર્મિત શસ્ત્રોથી સજ્જ છે, ત્યારે સ્પષ્ટપણે સમજી શકાય છે કે પાકિસ્તાની સેના ટેકનિકલ સ્તરે પણ પાછળ છે.
