ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની નવી ટેરિફ નીતિએ ફરી એકવાર આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર હલચલ મચાવી દીધી છે, પરંતુ આ વખતે, પીછેહઠ કરવાને બદલે, ચીને સીધું જંગનુ એલાન કર્યુ છે. અમેરિકા દ્વારા 4 માર્ચ, 2025 થી ચીની માલ પર 10% ની નવી ડ્યુટી લાદવામાં આવ્યા બાદ ચીને ખુલ્લો પડકાર આપ્યો છે. ટ્રમ્પના કોંગ્રેસમાં ભાષણ પછી તરત જ વોશિંગ્ટનમાં ચીની દૂતાવાસે સોશિયલ મીડિયા પર એક ચોંકાવનારી પોસ્ટ કરી, જેમાં કહ્યું, "ભલે તે ટેરિફ યુદ્ધ હોય, વેપાર યુદ્ધ હોય કે અન્ય કોઈ યુદ્ધ હોય, જો અમેરિકા લડવા માંગે છે, તો અમે અંતિમ શ્વાસ સુધી લડવા માટે તૈયાર છીએ!" આ નિવેદન બંને દેશો વચ્ચે પહેલાથી જ સળગી રહેલી આગમાં ઘી ઉમેરવા જેવું છે. નોંધનીય છે કે ફેબ્રુઆરીમાં પણ ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે ચીન પર 10% ડ્યુટી લાદી હતી, ત્યારબાદ કુલ ડ્યુટી હવે 20% સુધી પહોંચી ગઈ છે.
ટ્રમ્પનો પડકાર અને ચીનનો જવાબ : ટ્રમ્પે પોતાના ભાષણમાં ભારત, ચીન અને યુરોપિયન યુનિયન પર અમેરિકન માલ, ખાસ કરીને ઓટોમોબાઇલ્સ પર ભારે ટેરિફ લાદવાનો આરોપ લગાવ્યો. તેમણે કહ્યું હતું કે, "તેઓ આપણા પર જે પણ કર લાદે છે, અમે પણ તેમના પર તે જ કર લાદીશું." પરંતુ આ વખતે ચીને બદલો લેવામાં મોડું ન કર્યું. બેઇજિંગે સ્પષ્ટ કર્યું કે તે દબાણ સામે ઝૂકશે નહીં કે પીછેહઠ કરશે નહીં. ચીની દૂતાવાસના આ નિવેદનથી સ્પષ્ટ સંદેશ મળ્યો છે કે તે ટ્રમ્પના દરેક પગલાનો જવાબ આપવા માટે તૈયાર છે. શું આ ફક્ત શબ્દોનું યુદ્ધ છે, કે પછી એક નવું વેપાર યુદ્ધ શરૂ થવાનું છે જે ખરેખર આંતરરાષ્ટ્રીય અર્થતંત્રને હચમચાવી નાખશે?
5% વૃદ્ધિનુ લક્ષ્ય : ચીનની આર્થિક રણનીતિ
દરમિયાન, અમેરિકા સાથે વધતા તણાવ છતાં ચીને તેની આર્થિક મહત્વાકાંક્ષાઓ ઓછી કરી નથી. બુધવારે નેશનલ પીપલ્સ કોંગ્રેસ (NPC) ના ઉદ્ઘાટન સત્રમાં, પ્રીમિયર લી કેકિયાંગે 2025 માટે 5% GDP વૃદ્ધિ લક્ષ્યાંકની જાહેરાત કરી. ટ્રમ્પના નવા ટેરિફ હુમલાથી ચીની નિકાસ પર ભારે ભાર પડી શકે છે તે જોતાં આ ધ્યેય વધુ બોલ્ડ લાગે છે. "અમે સ્થાનિક માંગમાં વધારો કરીશું, 12 મિલિયન નવી નોકરીઓનું સર્જન કરીશું અને હાઇ-ટેક ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપીશું," લીએ તેમના અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું. ખાસ કરીને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ અને 6G જેવા ક્ષેત્રોમાં મોટા પાયે રોકાણ કરવાની યોજના છે.
પણ શું આ ધ્યેય વાસ્તવિકતામાં પરિણમશે? અર્થશાસ્ત્રીઓ કહે છે કે ટ્રમ્પના ટેરિફ અને વૈશ્વિક મંદીના દબાણ હેઠળ 5% વૃદ્ધિ હાંસલ કરવી સરળ રહેશે નહીં. જોકે, ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં નિકાસમાં 10.7%નો ઉછાળો અને 1 ટ્રિલિયન ડોલરના વેપાર સરપ્લસથી ચીનને વિશ્વાસ મળ્યો છે. છતાં, ટ્રમ્પની નવી નીતિ આ સંતુલનને બગાડી શકે છે.
વૈશ્વિક મંચ પર હલચલ, નજર ભારત પર પણ: ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિની અસર ફક્ત ચીન સુધી મર્યાદિત નથી. આનાથી ભારત પર પણ દબાણ આવી શકે છે, કારણ કે ટ્રમ્પે ભારત પર 100% ડ્યુટીનો ઉલ્લેખ કરીને "પ્રતિશોધાત્મક ટેરિફ" વિશે વાત કરી હતી. ગોલ્ડમેન સૅક્સના રિપોર્ટ મુજબ, જો અમેરિકા મોટા પાયે ટેરિફ લાદે છે, તો ભારતના GDP વૃદ્ધિ દર પર 0.6% સુધીની અસર પડી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, શું ભારત પણ આ યુદ્ધનો ભાગ બનશે? આ પ્રશ્ન હજુ પણ હવામાં છે.
આગળ શુ ? વિવાદ કે સમજૂતી ?
ચીનની આ ગર્જના અને ટ્રમ્પની આક્રમક નીતિ વૈશ્વિક અર્થતંત્ર માટે મોટો ખતરો બની શકે છે. શેરબજારોમાં ઘટાડો શરૂ થઈ ગયો છે, અને ગ્રાહકો ભાવ વધારાનો ડર અનુભવી રહ્યા છે. શું આ યુદ્ધ ફક્ત શબ્દો સુધી મર્યાદિત રહેશે, કે પછી બંને દેશો ખરેખર આર્થિક યુદ્ધના મેદાનમાં ઉતરશે? જો ચીન પોતાના વચન પર અડગ રહે અને ટ્રમ્પ 60% ટેરિફના પોતાના વચનને પૂર્ણ કરે, તો આ યુદ્ધ ફક્ત આ બે દેશોને જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વને અસર કરી શકે છે.
