ગાંધીનગર ગુજરાતનું પાટનગર છે. 1 મે 1960 ના રોજ જ્યારે બોમ્બે રાજ્યનું પુનર્ગઠન થયું ત્યારે દેશના નકશા પર ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યોની રચના કરવામાં આવી. શરૂઆતમાં, ગુજરાતની રાજધાની અમદાવાદ હતી, પરંતુ બાદમાં અમદાવાદના ઉપનગર તરીકે એક નવી રાજધાની બનાવવામાં આવી. તેનું નામ ગાંધીનગર રાખવામાં આવ્યું. આજે ગાંધીનગરનો 59મો જન્મદિવસ છે.
ભૂતકાળ પર નજર કરીએ તો, 1960 માં જ્યારે ગુજરાત રાજ્યની સ્થાપના થઈ, ત્યારે અમદાવાદ પ્રથમ રાજધાની બન્યું. રાજ્યના પ્રથમ મુખ્યમંત્રી જીવરાજ મહેતા હતા, જે મહાત્મા ગાંધીના ડૉક્ટર પણ હતા. તેમનો વિચાર હતો કે નવા રચાયેલા ગુજરાતની રાજધાની આંધ્રપ્રદેશના સિકંદરાબાદ, પંજાબના ચંદીગઢ જેવી હોવી જોઈએ. કારણ કે બોમ્બે રાજ્યથી અલગ થયા પછી, મહારાષ્ટ્ર 'મુંબઈ' જેવા સમૃદ્ધ શહેરને તેની રાજધાની તરીકે તૈયાર કરી રહ્યું હતું. ત્યારબાદ ગુજરાતને 10 કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા. મહેતાએ તમામ પાસાઓ પર ગુજરાતમાં ઘણી અલગ અલગ જગ્યાઓની તપાસ કરી અને પછી ગાંધીનગરને ગુજરાતની નવી રાજધાની તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યું.
61 મો બર્થડે
ગુજરાતની રાજધાની ચંદીગઢ પછી, તે દેશનું બીજું એવું શહેર છે જે સુવ્યવસ્થિત રીતે બનાવવામાં આવ્યું છે. આ શહેરનું નામ મહાત્મા ગાંધીના નામ પરથી ગાંધીનગર રાખવામાં આવ્યું છે. અમદાવાદ શહેરથી 36 કિમી દૂર આવેલા ગાંધીનગરે છેલ્લા ત્રણથી ચાર દાયકામાં ઘણી પ્રગતિ કરી છે. હવે તે માત્ર રાજધાની જ નહીં પરંતુ શિક્ષણનું કેન્દ્ર પણ બની ગયું છે. વિધાનસભાની સાથે, ગાંધીનગરમાં રાજ્યપાલ, મુખ્યમંત્રી, મંત્રીઓ અને સરકારી કચેરીઓનું નિવાસસ્થાન અને કાર્યાલય પણ છે.
મહાત્મા મંદિર અને સોલ્ટ માઉન્ટેન
વિધાનસભા પછી, ગાંધીનગરમાં સૌથી લોકપ્રિય સ્થળ મહાત્મા મંદિર છે. કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારના તમામ મોટા કાર્યક્રમો અહીં યોજાય છે. તાજેતરમાં જ આ મહાત્મા મંદિરમાં સેમિકોન ઇન્ડિયા સમિટનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. મહાત્મા મંદિરથી થોડા અંતરે એક મીઠાનો પર્વત છે. આ મીઠાના પર્વતમાં ગુજરાતના 18,066 ગામોની માટી છે. આ મહાત્મા મંદિરનો પાયાનો સ્તંભ છે. આ ઉપરાંત, 2010 માં અહીં એક ટાઇમ કેપ્સ્યુલ દફનાવવામાં આવ્યો હતો. જેમાં 2010 ની ગુજરાત મુલાકાતનો ઉલ્લેખ હતો.
13 વર્ષ સુધી ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી રહેલા પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ગાંધીનગરમાં ઘણી નવી વસ્તુઓ ઉમેરી છે. તેમાં સેન્ટ્રલ વિસ્ટાનો વિકાસ પણ સામેલ છે. પીએમ મોદીના વિઝનને કારણે, મહાત્મા ગાંધી કન્વેન્શન અને એક્ઝિબિશન સેન્ટર પ્રવૃત્તિઓના મુખ્ય કેન્દ્ર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે.
ગાંધીનગર સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ ઉપલબ્ધ થશે
ગાંધીનગર-અમદાવાદને ટ્વીન સિટી કહેવામાં આવે છે. નવા ગાંધીનગર અને અમદાવાદ તરફ વિકાસને વેગ મળ્યો છે, જેના કારણે ગાંધીનગર-અમદાવાદ લગભગ એક બની ગયા હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. ત્યારે આગામી દિવસોમાં મેટ્રો રેલ પ્રોજેક્ટ દ્વારા ગ્રીન સિટી ગાંધીનગરને પણ મેટ્રો સિટી અમદાવાદ સાથે જોડવામાં આવશે. તેનો ટ્રાયલ રન પણ પૂર્ણ થઈ ગયો છે, ત્યારબાદ સિવિલ સંકુલમાં આકાર લેતી સુપર સ્પેશિયાલિટી સરકારી હોસ્પિટલ આગામી વર્ષોમાં શરૂ થશે.જેનો ફાયદો ગાંધીનગર સહિત ઉત્તર ગુજરાતના દર્દીઓને થશે. તેથી ગિફ્ટ સિટી અને પીડીપીયુ વચ્ચે સાબરમતી નદીના કિનારે રિવરફ્રન્ટ તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. આગામી વર્ષોમાં અમદાવાદ જેવા આ પટ્ટામાં રિવરફ્રન્ટ બનાવીને તેને અમદાવાદ સાથે જોડવાની પણ યોજના છે.
ગાંધીનગર આજે વિસ્તારની દૃષ્ટિએ પણ વિશાળ બન્યું છે. શરૂઆતમાં ગાંધીનગર સેક્ટર 28 અને 29 એમ બે સેક્ટર પુરતુ જ જાણીતું હતું, જ્યારે આજે માત્ર 1થી 30 સેક્ટરો અથવા 'ક' થી 'જ'નાં માર્ગો કે 1થી 7 સર્કલોની સીમામાં બંધાયેલું નથી. ગાંધીનગમાં આસપાસનાં ઘણાં ગામડાઓનો સમાવેશ થયો છે, ગાંધીનગમાં આસપાસનાં ઘણાં ગામડાઓનો સમાવેશ થયો છે, જેમા છેલ્લે 18 જુન 2020નાં રોજ 18 ગ્રામપંચાયતો અને એક નગરપાલિકાનો સમાવેશ ગાંધીનગર મહાનગરપાલિકામાં કરતાં પાટનગરનો વ્યાપ વધ્યો છે.
ગાંઘીનગર કેપિટલ
15 જુલાઈ, 2021 ના રોજ, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ગાંધીનગરને એક નવા રેલ્વે સ્ટેશનની ભેટ આપી. આ દેશનું એકમાત્ર રેલ્વે સ્ટેશન છે જ્યાં હોટેલની સાથે સ્ટેશન પણ છે. જે અત્યાધુનિક સુવિધાઓથી સજ્જ છે.
અહીથી દોડે છે વંદેભારત
ગુજરાતને મળેલ પ્રથમ વંદે ભારત ગાંધીનગર રાજધાનીથી મુંબઈ જવાની યાત્રા શરૂ કરે છે. ગયા વર્ષે વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા પીએમ મોદીએ આ સ્ટેશનથી વંદે ભારત મોકલીને પોતાના ગૃહ રાજ્યને મોટી ભેટ આપી હતી.
ગુજરાતનું ગૌરવ
1971માં ગુજરાતનું પાટનગર બનેલું આ શહેર ગુજરાતનું ગૌરવ છે. એક સમયે આ આખો વિસ્તાર ઉજ્જડ હતો. છેલ્લા છ દાયકામાં આ ઉજ્જડ વિસ્તાર પહેલા નગરપાલિકા અને હવે મહાનગર બન્યો છે. ગાંધીનગરને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન જાહેર કર્યા પછી સરકારે કોઈ નવું કોર્પોરેશન બનાવ્યું નથી. ગાંધીનગર શહેરને હરિયાળું અને સુંદર રાખવાની જવાબદારી કોર્પોરેશનની છે. ગાંધીનગર એક લોકસભા મતવિસ્તાર પણ છે. હાલમાં દેશના ગૃહમંત્રી અમિત શાહ અહીંના સાંસદ છે. ગાંધીનગરને રાજધાની બનાવવાનો શ્રેય રાજ્યના પ્રથમ મુખ્યમંત્રી જીવરાજ મહેતાને જાય છે. રાજધાની બન્યા પછી પહેલા જ દિવસે ગાંધીનગરમાં 12 હજાર લોકોને સરકારી આવાસ ફાળવવામાં આવ્યા હતા. તેમાંથી 95 ટકા સરકારી કર્મચારીઓ હતા. હવે આ શહેર મહાનગર બની ગયું છે.
ગાંધીનગર અક્ષરધામ
ગુજરાતના પ્રભાવશાળી સ્વામી નારાયણ સંપ્રદાયનું અક્ષરધામ મંદિર ગાંધીનગરના મુખ્ય સ્થળોમાંનું એક છે. મહાત્મા મંદિર, ગિફ્ટ સિટી, રમકડાં સંગ્રહાલય અને તાજેતરમાં બંધાયેલ 5-સ્ટાર રેલ્વે સ્ટેશન મુખ્ય સ્થળો છે. ગાંધીનગરમાં રક્ષા શક્તિ યુનિવર્સિટીની સાથે IIT અને NIFT ફેશન ડિઝાઇનિંગ જેવી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ પણ છે.
છેલ્લા છ દાયકામાં આ નવા શહેરે જીવરાજ મહેતા, બળવંતરાય મહેતા, હિતેન્દ્ર દેસાઈ, ઘનશ્યામ ઓઝા, ચીમનભાઈ પટેલ, માધવસિંહ સોલંકી, બાબુભાઈ પટેલ, અમરસિંહ ચૌધરી, કેશુભાઈ પટેલ, સુરેશ મહેતા, શંકરસિંહ વાઘેલા, નરેન્દ્ર મોદી, આનંદીબેન પટેલ અને મુખ્યમંત્રી ભુપેન્દ્ર પટેલ સહિતના અનેક નામો આપ્યા છે. ગાંધીનગર તેની હરિયાળી માટે પણ જાણીતું છે. અન્ય મોટા શહેરોની સરખામણીમાં અહીં પ્રદૂષણ સૌથી ઓછું છે. કેટલાક લોકો આ શહેરને શાંતિપૂર્ણ શહેર પણ કહે છે.
