બીકાનેર(bikaner) માં કરણી માતા (Karni mata) નો મંદિર પર્યટકોના વચ્ચે ખૂબ પ્રખ્યાત છે. આ મંદિર કરણી માતાને સમર્પિત છે. અહીંના રહેવાસીઓનો માનવુ છે કે કરણી માતા લોકોની રક્ષા કરનારી દેવી દુર્ગાનો અવતાર છે. કરણી માતા જાતિની યોદ્ધા ઋષિ હતી. એક તપસ્વીનો જીવન જીવતા, અહીંના રહેવાસી લોકોના વચ્ચે પૂજાય છે. જોધપુર અને બીકાનેરના મહારાજાઓથી તેમની પાસેથી વિનંતી મળ્યા બાદ તેમણે મેહરાનગઢ અને બિકાનેરના કિલ્લાઓનો શિલાન્યાસ પણ કર્યો હતો. તેમ છતાં તેમને સમર્પિત ઘણા મંદિરો છે,
પરંતુ બિકાનેર (Bikaner) થી 30 કિમી દૂર દેશનોક શહેરમાં આવેલું આ મંદિર સૌથી વધુ જાણીતું છે. કરણી માતા મંદિરનો નિર્માણ 20મી શતાબ્દીની શરૂઆતમાં બેકાનેરના મહારાજા ગંગા સિંહ દ્વારા કરાતી હતી. મંદિરની સંરચના સંગમરમરથી બની છે અને તેની વાસ્તુકળા મુગલ શૈલીથી મળે છે. બીકાનેરઈ કરણી માતાની મૂર્તિ મંદિરના અંદર ગર્ભગૃહની અંદર વિરાજમાન છે. જેમાં તે એક હાથમાં ત્રિશૂળ ધારણ કરી છે. દેવીની મૂર્તિની સાથે તેમની બેનોની મૂર્તિ પણ બન્ને બાજુ છે.
પ્રસાદમાં આપીએ છે ઉંદરનો ઝૂઠુ
બીકાનેરમાં આવેલું કરણી માતાનું મંદિર માત્ર તેની વાસ્તુકલા માટે જ લોકપ્રિય નથી, પરંતુ આ મંદિર 25,000થી વધુ ઉંદરોનું ઘર છે, જે અવારનવાર અહીં ફરતા જોવા મળે છે. સામાન્ય રીતે કોઈ વ્યક્તિ ઉંદરોની ખોટી વસ્તુઓ ખાવાને બદલે ફેંકી દે છે, પરંતુ અહીં માત્ર ઉંદરોનો ખોટો પ્રસાદ ભક્તોને આપવામાં આવે છે. તે આ મંદિરનું પવિત્ર છે. આ જ કારણ છે કે આ અદ્ભુત નજારો જોવા માટે ભારત અને વિદેશના વિવિધ ખૂણાઓમાંથી લોકો આવે છે.
એટલું જ નહીં, ઉંદરો માટે દૂધ, મીઠાઈ અને અન્ય પ્રસાદ પણ લાવે છે. બધા ઉંદરોમાં, સફેદ ઉંદરો ખાસ કરીને પવિત્ર માનવામાં આવે છે કારણ કે તેઓ કરણી માતા દ્વારા પવિત્ર માનવામાં આવે છે અને તે તેના પુત્રોનો અવતાર માનવામાં આવે છે. જો કે, આ મંદિરમાં આકસ્મિક રીતે ઉંદરને ઇજા પહોંચાડવી અથવા મારી નાખવી એ ગંભીર પાપ છે. આ ગુનાના ગુનેગારોને તપસ્યા તરીકે મૃત ઉંદરની જગ્યાએ સોનાનો બનેલો ઉંદર લગાવવો પડે છે. એટલા માટે અહીં લોકો પગ ઉપાડવાને બદલે ખેંચીને ચાલે છે, જેથી પગ નીચે ઉંદર આવી જાય. આવો નહિ તે અશુભ માનવામાં આવે છે.
